VO Quick Screener

De VO Quick Screener, de VOQS (spreek uit als ‘fox’),  is een klassikale, adaptieve screener om cognitief sterke leerlingen te signaleren. Door de inzet van de VOQS voldoet u eenvoudig en snel aan de signaleringsplicht die binnen passend onderwijs wordt benoemd.

De naam van de PO versie van de VOQS die al enkele jaren in gebruik is, de ZOOV+ (spreek uit als “Zoef Plus”), is afgeleid van iets wat wij bij SCALIQ heel belangrijk vinden:

Zie in het Onderwijs de OntwikkelingsVoorsprong

Ook binnen het Voortgezet Onderwijs blijft dat belangrijk. Vandaar dat de ZOOV+ nu is doorontwikkeld voor gebruik op VO en MBO scholen.

Zo is de VO Quick Screener in te zetten:

• Klassikaal, in kleine groepjes of individueel af te nemen door bijvoorbeeld een vakdocent of mentor;
• Kinderen maken zelf opgaven op een device, adaptief dus altijd op hun eigen niveau;
• Afname duurt tussen de 5 en 15 minuten;
• Passende manier om te voldoen aan de signaleringsplicht;
• Tevens passend als screener voor toelating voor hb-programma’s;
• Kan worden ingezet in alle leerjaren, op alle schoolniveaus, en op elk moment in het schooljaar.

Voordelen van de VOQS:

• Objectief signaleren: je ziet geen talent over het hoofd;
• Heel weinig voorbereidings- en verwerkingstijd nodig. Leerlingen importeren kan eenvoudig en snel met een csv bestand vanuit uw eigen leerlingadministratiesyteem (zoals bijvoorbeeld Magister of SomToday);
• Ook geschikt voor kinderen met een (vermoedelijke) leerstoornis, of leerlingen die onderpresteren / zich aanpassen;
• Geschikt voor kinderen die de Nederlandse taal niet (goed) beheersen, zoals kinderen met een migratieachtergrond;
• Resultaat direct beschikbaar: zie welke leerlingen bij de cognitief sterkste 20% of 5% behoren. Vergelijk daarbij met alle leeftijdsgenoten, of met het eigen leerjaar en schoolniveau;
• Uitleg met een korte interpretatie van de resultaten en een aantal algemene handelingsadviezen;
• Onderbouwd met onderzoek en genormeerd op VO scholen in Nederland.

Wilt u meer achtergrondinformatie over hoe de VOQS werkt en hoe deze toe te passen is? Download deze PDF met achtergrondinformatie de VO Quick Screener. Op woensdag 25 september presenteerden we de VOQS tijdens een live webinar, waarin we lieten zien hoe signaleren met de VO Quick Screener in zijn werk gaat. Een opname van dat webinar is hier te bekijken.

Wat meet de VO Quick Screener?

De 20% en 5% cognitief sterkste leerlingen binnen een bepaald schoolniveau zijn de kinderen die, op basis van hun cognitieve vermogens, in staat zouden zijn om de lesstof op dat schoolniveau met minder herhaling tot zich te nemen. Zij kunnen baat hebben bij differentiatie van de lesstof in de vorm van compacten, verdiepen en verrijken. Sommigen van hen zouden wellicht beter op hun plek zijn op een hoger schoolniveau, of zouden binnen hun eigen schoolniveau één of meerdere vakken in versneld tempo of op een hoger niveau af kunnen ronden.

Niet alle cognitief sterke leerlingen zijn goed in beeld: belemmerende factoren als een onderliggende leerstoornis (zoals Dyslexie) of een gebrek aan motivatie door niet passend onderwijs kunnen een negatief effect hebben op schoolresultaten, terwijl ook voor deze leerlingen voldoende uitdaging belangrijk is.

De VOQS bestaat uit ‘denkpuzzels’, waarbij kinderen acht figuren zien en aan moeten geven wat er logischerwijs op de negende plek komt. Ze krijgen deze denkpuzzels adaptief aangeboden op hun eigen niveau. Met deze opgaven wordt voornamelijk het leervermogen gemeten, ofwel de fluïde intelligentie. Uit wetenschappelijk onderzoek, door SCALIQ en andere onderzoekers, blijkt dat dit een zeer sterk verband heeft met de g-factor, de algemene intelligentie. De algemene intelligentie heeft een sterkte voorspellende waarde voor schoolprestaties. In de VOQS zitten bewust geen verbale opgaven om te voorkomen dat leerlingen uit een minder hoog sociaal economisch milieu, of waarbij thuis geen Nederlands wordt gesproken, worden benadeeld. Uit onderliggend onderzoek blijkt dat verbaal sterke kinderen door deze manier van meten niet worden onderschat.

Omdat de VOQS een klassikaal signaleringsinstrument is en geen uitgebreid individueel intelligentieonderzoek, worden de resultaten niet weergegeven als IQ-scores of precieze percentielscores. Wel wordt in het resultatenoverzicht aangegeven welke leerlingen (in vergelijking met al hun leeftijdsgenoten of, naar keuze, hun leerjaargenoten binnen hetzelfde schoolniveau) op basis van hun antwoorden op de VOQS bij de cognitief sterkste 20% (of zelfs 5%) van de leerlingen horen.

Dat maakt de VOQS geschikt voor gebruik in brede brugklassen, als extra meetinstrument in de zoektocht naar het juiste uitstroomniveau, maar ook voor gebruik op een categoraal VWO/gymnasium om te ontdekken welke leerlingen ook daar nog wat extra uitdaging zouden kunnen gebruiken.

Kansengelijk signaleren

Met betrokkenheid van de Gelijke Kansen Alliantie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is de PO versie van deze screener, de ZOOV+, ingezet als meetinstrument voor een onderzoek naar signalering van hoogbegaafdheid in het primair onderwijs. Een samenvatting van dit onderzoek en de meest opvallende resultaten vind je op deze pagina. Ook het volledige onderzoeksverslag is daar in te zien. 

Praktische toepassing

Afnameadvies

Start uw school voor het eerst met de VO Quick Screener? Neem hem in alle leerjaren af, zodat u schoolbreed een goed overzicht heeft welke leerlingen wellicht meer aan zouden kunnen dan de reguliere lesstof. Daarna kunt u overgaan op een aantal vooraf bepaalde afname momenten passend bij het beleid van uw school, zoals:

• Bij instroom vanuit de basisschool of een andere middelbare school, om cognitief talentvolle leerlingen vanaf de start in beeld te krijgen.
• Voor de start van een hb-programma, om te ontdekken welke leerlingen hierin zouden kunnen passen.
• Heeft uw school een eerste opvang anderstaligen? Neem de ZOOV+ dan af bij alle leerlingen die in- of uitstromen, zodat zij op het juiste niveau kunnen worden begeleid.

Afname is mogelijk in alle leerjaren, op elk moment van het schooljaar.

Benodigdheden

Om de VOQS te kunnen afnemen zijn nodig:

• Leerlinggegevens (naam, geboortedatum, geslacht, leerjaar, schoolniveau);
• Per leerling een tablet, laptop of computer;
• Bij een klassikale afname of een afname in kleine groepjes moet de leerkracht zelf ook over een computer of tablet beschikken;
• Een betrouwbare internetverbinding.

Voor een afname zet de beheerder alle gegevens van de leerlingen in het systeem klaar. Vanzelfsprekend is er een uitgebreide handleiding beschikbaar voor voorbereiding, afname en interpretatie van de VOQS, evenals enkele algemene handelingsadviezen op basis van het soort signalering.