Eigenwijs en op eigen wijze
steeds een beetje wijzer
Een interview met Sylvia Maas-Neuen

De KIQT+ is inmiddels, het is nu februari 2022, al bijna een jaar in gebruik en we zijn erg benieuwd naar jullie ervaringen. Vandaar dat we Sylvia, één van de testleiders die al een flink aantal maanden met de KIQT+ werkt in haar praktijk Eigenwijzer Coaching, benaderd hebben voor een interview. Hierin kunnen jullie lezen hoe zij haar werk met hoogbegaafde kinderen ervaart, en welke rol de KIQT+ en de ORP+ hierin spelen.

Hoe ben je terecht gekomen in het veld van hoogbegaafden?

Interesse was er altijd. Ik werd getriggerd in mijn studietijd (psychologie WO) door colleges over intelligentie en testen, ben online gaan zoeken en kwam bij Mensa. Tot mijn verbazing scoorde ik op de pre-test hoog genoeg voor de toelatingstest, maar die was duur voor een student, en met een lichte angst (wat als ik niet hoog genoeg scoor?) waren dit redenen om het niet te doen. Ik vond het WO te theoretisch en ben pabo gestart om IB-er of RT-er te worden. Tijdens mijn minor heb ik op de eerste Nederlandse Leonardoschool stage gelopen. Helaas kon ik de pabo om medische redenen niet afmaken, ben toegepaste psychologie gaan studeren en wilde op het kruisvlak onderwijs/psychologie werken.

2014: onze oudste werd geboren. Zij bleek zich snel te ontwikkelen en daardoor ben ik me weer gaan verdiepen in hoogbegaafdheid en ontwikkelingsvoorsprong. Ik herkende veel! Ze is toen ze bijna vijf was getest, aangezien ze vastliep op school. Ze bleek hoogbegaafd en zat ook sociaal en emotioneel al op het niveau van een achtjarige.

Na wat omwegen heb ik tijd genomen om te ontdekken wat ik echt wilde. Onderwijs, psychologie en hoogbegaafdheid kwamen boven en mijn eigen tijd in kunnen delen. Resultaat: een eigen praktijk!

Waarom is het belangrijk dat er aandacht is voor deze doelgroep?

Als je ziet wat het met een kind doet als het vastloopt op school, wil je helpen en het liefst voorkomen dat dit gebeurt. Schooltrauma’s, laag zelfvertrouwen, jezelf kwijtraken door aanpassen, dit zijn dingen die niemand wil voor zijn/haar kind, maar die wel gebeuren. Voorkomen is beter dan genezen, maar moeilijk als er weinig kennis is in ‘het systeem’.

Eigenlijk zou bij het consultatiebureau al een voorsprong vastgesteld moeten kunnen worden, net zoals daar ook al gescreend wordt op mogelijke ontwikkelingsachterstanden, maar ook zou op de pabo meer aandacht gegeven moeten worden aan hoogbegaafdheid. Er is vaak weinig kennis binnen scholen om hoogbegaafden te herkennen en begeleiden.

Vroege signalering vind ik belangrijk, maar dit is lastig. Hoogbegaafden kunnen zich snel aanpassen aan het gemiddelde en gaan onderpresteren, dan is het moeilijk voor de leerkracht om ze nog te herkennen. Ik merk dat er afgelopen jaar beweging is op het gebied van hoogbegaafdheid. Dat is positief, maar we zijn er nog niet.

Is in jouw mening diagnostiek anders voor deze groep dan voor de ‘gemiddelde’ groep?

Ja. Daarom ben ik ook blij met de KIQT+, geen tijdsdruk, geen verbale items (voorkomt dichtklappen) en op een behoorlijk niveau. Hoogbegaafden zijn gevoelig, leggen de lat hoog en reageren hierdoor anders op een testsituatie. Je moet een hoogbegaafd kind anders benaderen en begeleiden dan een ‘gemiddeld’ kind tijdens een testafname. Door die gevoeligheid en het willen peilen van de ander, plan ik een aparte kennismaking in. Dit geeft rust en ik kan alvast alles uitleggen.

Afhankelijk van de test moet je bij hoogbegaafden eigenlijk soepeler omgaan met afbreekregels, omdat veel testen makkelijk beginnen en kinderen pas ‘aan’ gaan als het moeilijker wordt. Fijn aan de KIQT+ is daarom dat het startniveau hoog is en er geen vaste afbreekregel is, alleen een afbreeksuggestie. Stoppen mag na een bepaald aantal fouten, maar het hoeft niet en ook de antwoorden na de afbreeksuggestie worden meegenomen in de score.

Hoe ervaar je het werken met de KIQT+ en de ORP+?

Als fijn en positief! De KIQT+ is kindvriendelijk qua afname. Leuke kleuren, geen ellenlange opdrachten en ze kunnen het juiste antwoord aanwijzen ipv dat ze verbaal antwoord moeten geven (fijn voor verlegen kinderen). De uitslag komt met een verslag, zowel tekstueel als grafisch, uit het systeem en daaruit kan ik mijn verslag schrijven. De ORP+ is nieuw en heb ik voor twee cliënten kunnen inzetten. Ik kon voor zowel VMBO, HAVO als VWO ORP+ uitdraaien maken die ouders meenamen in het gesprek met school. Door die visuele weergave werd duidelijk dat mijn cliënt op HAVO-VWO zou kunnen functioneren met het resultaat dat ze op de KIQT+ haalde en dat VMBO te makkelijk zou zijn.

Hoe ziet een dag op jouw werk eruit?

Geen dag is hetzelfde! Ik geef les aan een klas met hoogbegaafden; begeleid kinderen in mijn praktijk met mindset training, anders leren; geef visuele training; neem IQ testen af en heb een ukIQ groep voor snelle peuters. Daarnaast rond ik de opleiding tot psychomotorisch leer- en gedragsspecialist af.

Veel hoogbegaafden worden als eigenwijs bestempeld, ik kan het zelf ook zijn, maar ze leren vaak ook op hun eigen wijze en zo worden ze steeds een beetje wijzer. Daar komt ook de naam van mijn praktijk vandaan: “Eigenwijzer”. Deze naam is dus drie in één: eigenwijs en op eigen wijze steeds een beetje wijzer.

Het leukste aan mijn werk is: afwisseling! En je raakt nooit uitgeleerd. Op mijn website geef ik een aantal leestips voor ouders, en daar staat ook een rijtje voorleesboeken bij. Hier heb ik zowel thuis als in mijn praktijk goede ervaringen mee. Ook kleintjes kunnen een fixed mindset hebben en thuis kun je met de voorleesboeken daarmee aan de slag. De lijst is niet af; iedere keer als ik iets nieuws tegenkom, vul ik aan.

Ik werk in mijn praktijk onder andere, in kleine groepen, met Relax Kids. Bouwen aan zelfvertrouwen, ontspanning en het omgaan met stress. Ik heb het idee dat in Nederland op school vooral aandacht wordt besteed aan basisvakken met bijbehorende leerdoelen. Voor kinderen die het nodig hebben, zijn er trainingen over emoties en sociale omgang, maar vaak niet klassikaal. In veel scholen in Engeland is Relax Kids wel een vast item, dat zou in Nederland ook heel fijn zijn.

Als een kind echt is vastgelopen en ik moet doorverwijzen voor bijvoorbeeld traumatherapie dan vind ik dat erg lastig. Door omdenken kan ik daar soms toch een positieve draai aan geven: blij zijn dat ik heb ontdekt wat er mis is en het kind passende hulp gaat krijgen. Ook al kan ik op dat moment niet verder helpen, ouders zijn vaak wel dankbaar dat ze weten welke weg in te slaan.

Wat is jouw wens voor hoogbegaafde kinderen; hoe ziet het onderwijs en de ondersteuning eruit over 10 jaar?

Dat hoogbegaafde kinderen hun potentie ten volste kunnen benutten en vooral lekker in hun vel zitten. Geen vastgelopen kinderen met schooltrauma’s, maar kinderen die gezien en begrepen worden en onderwijs krijgen dat bij hun past. Over 10 jaar hoop ik dat er sprake is van vroege signalering op het consultatiebureau en dat hierdoor kinderen meteen op de juiste plek terecht komen. Er wordt gedifferentieerd op meerbegaafd, hoogbegaafd en uitzonderlijk hoogbegaafd en er zijn scholen die voorzien in de behoeftes van deze leerlingen. Misschien is er zelfs wel een aparte afstudeerrichting op de pabo tot leerkracht hb-school.

Wat is je tip van de dag voor hen die dit lezen?

Durf te dromen.

Dankjewel Sylvia voor dit inkijkje in jouw dagelijkse praktijk.
We wensen je succes met je praktijk en al jouw dromen!