De ZOOV+ is een klassikale, adaptieve screener om cognitief sterke leerlingen te signaleren. Door de inzet van de ZOOV+ voldoet u eenvoudig en snel aan de signaleringsplicht die binnen passend onderwijs wordt benoemd.

De naam ZOOV+ (spreek uit als "Zoef Plus") is afgeleid van iets wat wij bij SCALIQ heel belangrijk vinden:

Zie in het Onderwijs de OntwikkelingsVoorsprong

Zo is de ZOOV+ screener meer- en hoogbegaafdheid in te zetten:

• Klassikaal, in kleine groepjes of individueel af te nemen door leerkracht of IB'er;
• Kinderen maken zelf opgaven op een device, adaptief dus altijd op hun eigen niveau;
• Afname duurt tussen de 5 en 15 minuten;
• Passende manier om te voldoen aan de signaleringsplicht, al bij de jongsten van de school;
• Tevens passend als screener voor toelating voor een plusklas / voltijds hb-onderwijs;
• Kan worden ingezet vanaf januari groep 2 (BE: 3e kleuterklas) tot eind groep 8 (BE: leerjaar 6).

Voordelen van de ZOOV+:

• Objectief signaleren van hoogbegaafdheid in de klas: je ziet geen talent over het hoofd;
• Heel weinig voorbereidings- en verwerkingstijd nodig (leerlingen invoeren kan met een Edex of csv bestand);
• Geschikt voor kinderen met een (vermoedelijke) leerstoornis, of leerlingen die onderpresteren / zich aanpassen;
• Geschikt voor kinderen die de Nederlandse taal niet (goed) beheersen, zoals kinderen met een migratieachtergrond;
• Alle kinderen doen mee: meer kansengelijkheid bij het signaleren;
• Resultaat direct beschikbaar: zie welke leerlingen bij de cognitief sterkste 20% of 5% behoren. Voorbeeldresultaat van een klas zien? Dat kan hier;
• Als schoolverantwoordelijke (bijvoorbeeld IB'er of directeur) kun je ook de resultaten van de hele school zien;
• Uitleg met een korte interpretatie van de resultaten en een aantal algemene handelingsadviezen;
• Onderbouwd met onderzoek bij duizenden kinderen.

Wilt u meer achtergrondinformatie over hoe de ZOOV+ werkt en hoe deze toe te passen is? Download deze PDF. U kunt ook de opname bekijken van het webinar "De ZOOV+ in de praktijk".

Praktische toepassing

Afnameadvies

Start uw school voor het eerst met de ZOOV+? Neem hem in alle leerjaren af, zodat u schoolbreed een goed overzicht heeft welke leerlingen wellicht meer aan zouden kunnen dan de reguliere lesstof. Daarna kunt u overgaan op een aantal vooraf bepaalde afname momenten passend bij het beleid van uw school, zoals:

• Eind groep 2 (BE: 3e kleuterklas), zodat er in groep 3 (BE: leerjaar 1) gestart kan worden met differentiëren.
• Bij instroom vanaf een andere basisschool, om cognitief talentvolle leerlingen vanaf de start in beeld te krijgen.
• Voor de start van een plusklas of hb-programma, om te ontdekken welke leerlingen hierin zouden kunnen passen.
• Heeft uw school een eerste opvang anderstaligen? Neem de ZOOV+ dan af bij alle leerlingen die in- of uitstromen, zodat zij op het juiste niveau kunnen worden begeleid.

Afnames zijn mogelijk vanaf januari van groep 2 (BE: 3e kleuterklas), tenzij er al eerder een ontwikkelingsvoorsprong is gesignaleerd. 

Benodigdheden

Om de ZOOV+ te kunnen afnemen is nodig:

• Leerlinggegevens (voornaam, geboortedatum, geslacht); 
• Per kind een tablet, laptop of computer;
• Bij een klassikale afname of een afname in kleine groepjes moet de leerkracht zelf ook over een computer of tablet beschikken;
• Een betrouwbare internetverbinding. 

Voor een afname zet de leerkracht/IB’er alle gegevens van de kinderen in het systeem klaar. Vanzelfsprekend is er een uitgebreide handleiding beschikbaar voor voorbereiding, afname en interpretatie van de ZOOV+, evenals enkele algemene handelingsadviezen op basis van het soort signalering.

Wat meet de ZOOV+?

De ZOOV+ bestaat uit ‘denkpuzzels’, waarbij kinderen acht vormen zien en aan moeten geven wat er logischerwijs op de negende plek komt. Ze krijgen deze denkpuzzels aangeboden op hun eigen niveau. Met deze opgaven wordt voornamelijk het leervermogen gemeten, ofwel de fluïde intelligentie. Uit wetenschappelijk onderzoek, door SCALIQ en andere onderzoekers, blijkt dat dit een zeer sterk verband heeft met de g-factor, de algemene intelligentie. De algemene intelligentie heeft een sterkte voorspellende waarde voor schoolprestaties. In de ZOOV+ zitten bewust geen verbale opgaven om te voorkomen dat leerlingen uit een minder hoog sociaal economisch milieu, of waarbij thuis geen Nederlands wordt gesproken, worden benadeeld. Uit onderliggend onderzoek blijkt dat verbaal sterke kinderen door deze manier van meten niet worden onderschat.

Omdat de ZOOV+ een klassikaal signaleringsinstrument is en geen uitgebreid individueel intelligentieonderzoek, worden de resultaten niet weergegeven als IQ-scores of precieze percentielscores. Wel wordt in het resultatenoverzicht aangegeven welke leerlingen (in vergelijking met hun leeftijdsgenoten) op basis van hun antwoorden op de ZOOV+ bij de cognitief sterkste 20% (of zelfs 5%) van de leerlingen horen.

De 20% en 5% cognitief sterkste leerlingen zijn de kinderen die, op basis van hun cognitieve vermogens, in staat zouden zijn om na groep 8 uit te stromen richting het VWO (België: ASO). Uit gegevens vanuit de normering van de ZOOV+ blijkt dat op de deelnemende scholen de percentages leerlingen die in een van deze twee categorieën vielen ongeveer vergelijkbaar waren met de op deze scholen gemiddelde uitstroompercentages naar het VWO.

Kansengelijk signaleren

De ZOOV+ is ingezet als meetinstrument bij een onderzoek naar signalering van hoogbegaafdheid in het primair onderwijs. Dit onderzoek is uitgevoerd met betrokkenheid van de Gelijke Kansen Alliantie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Een samenvatting van dit onderzoek en de meest opvallende resultaten vind je op deze pagina. Ook het volledige onderzoeksverslag is daar in te zien. 

Wat vinden anderen?

Linda, intern begeleider: "Ik ben erg verrast door de resultaten: we signaleren nu leerlingen die we nog niet in beeld hadden!" 

Pascal, leerkracht: "Makkelijk om mee te werken en leuk voor de leerlingen om te doen. En het kost weinig tijd, die kan ik goed elders inzetten." 

Josephine (7 jaar): "Ik vond het heel leuk, het zijn net puzzels!"